Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 Aralık ayı enflasyon oranını açıklamasıyla SGK ve Bağ-Kur emekli aylıkları yasa gereği yüzde 37,6, memur emeklilerinin aylıkları ise toplu sözleşme gereği yüzde 49,25 artacak. İşçi ve Bağ-Kur emeklileri de aynı oranda zam istiyor.
Ancak emekli aylıklarının 6 aylık resmi enflasyondan daha fazla artırılması için de yasa değişikliği gerekiyor.
Ocak ayının 17’sinde ödenmeye başlanacak olacak emekli maaşları konusunda belirsizlik sürerken bugün mesaisine başlayan Meclis’te konunun gündeme gelmesi bekleniyor.
‘EMEKLİLERİ EZDİLER’
İktidarın sık sık “emeklilerimizi enflasyona ezdirmedik” sözünü Birgün gazetesindeki köşesine taşıyan Prof. Dr. Aziz Çelik, “Emeklileri ezdiler” dedi.
2008-2022 arasında Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) ve SGK’ya yapılan bütçe transferleri üzerinden ‘Emekli
aylıklarındaki düşüşün iç yüzü’nü anlatan Çelik, şu ifadeleri kullandı:
“- Emekli aylıklarının GSYH’ye oranı yüzde 5,9’dan 4,5’e geriledi,
– SGK’ye yapılan bütçe transferleri yüzde 3,5’ten 2,6’ya geriledi,
– Bu arada emeklilerin nüfusa oranı ise yüzde 12,2’den yüzde 16,3’e çıktı.
– Böylece sayısı ve oranı artan emeklilere GSYH ve bütçeden daha az kaynak ayrıldı,
– Sonuçta emekli aylıkları düştü, emekli yoksulluğu arttı.”
ÇELİK: EMEKLİ AYLIKLARI ‘YÜK’ DEĞİL, ‘KAYNAK YETERSİZ’ DEĞİL
Emekli maaşlarının bütçeye yük olduğu yönündeki söylemlere ilişkin ise Çelik, “Bilindiği gibi SGK emekli aylıklarını iki kaynaktan ödüyor. İlki SGK’nin kendi gelirleri. Bu gelirleri esasen primlerden oluşuyor. 2008’den bu yana devlet de SGK’ye düzenli katkı yapıyor. Devlet katkısı yasa gereği. Devlet katkısı miktarı SGK açığı anlamına gelmiyor. Devlet de sosyal güvenliğin finansmanına katlıyor. Bu zaten sosyal devlet ilkesinin gereğidir. Bunun dışında en düşük emekli aylığının tamamlanma işleminde olduğu gibi Hazine tarafından SGK’ye ek kaynak aktarılıyor. Bütün bunlar SGK’ye bütçe transferleri olarak biliniyor. SGK’ye yapılan bütçe transferlerinin GSYH’ye oranı bakmamız gereken bir diğer ölçüt. Sözde sosyal güvenlik reformunun yapıldığı 2008 yılında SGK’ye yapılan bütçe transferlerinin GSYH’ye oranı yüzde 3,5’ti. 2022 yılında bu oran yüzde 2,6’ya geriledi. 2020 yılında
yüzde 4,9’a kadar yükselen bütçe transferleri emekli aylıklarının aşağıya doğru bastırılması nedeniyle hızla geriledi. Emeklilerin toplam nüfusun yüzde 16,3’ünü oluşturduğu 2022’de yüzde 2,6 düzeyinde bir bütçe katkısı komik düzeydedir. İşte bu yüzden emeklilere yapılacak artışların bütçeye ‘yük’ olacağı iddiası, ‘kaynak yok’ iddiası dayanaksızdır. Bütçe transferleri yüzde 5’in üzerine çıktığında bu nasıl mümkün olduysa şimdi de ek artışlar mümkündür. ‘Kaynak yok’ iddiası saçmadır. Kaynak sorunu yok tercih sorunu var” dedi. (YAZININ TAMAMI)
